Orta Asya Cumhuriyetlerinin Genel Sorunu Rüşvet

Kırgızistan'da yaşadığım bir yıllık süre zarfında çok fazla rüşvete maruz kalmadım. Bunun başlıca sebeplerinden bir kaçı şunlar :
 1-) Kırgızistan'a ayak bastığımız anda aldığımız uyarılar. ( akşam olduğunda çok dışarıda bulunmayın). Biz bu uyarıyı çok göz önünde bulundurduk ve haklı bir uyarı idi. Çünkü ülkenin dilini ve bizlere olan bakış açılarını bilmiyorduk ki daha sonraları alıştığımızda, dili öğrenip çevreyi dolaşmaya çıktığımızda haklı bir uyarı olduğunu gördük. Bu konuya daha sonra ki yazılarımda ayrıntılı bir yer vereceğim için şu anda kısa kesiyorum.
2-) Kırgızistan polislerinin kendi halkına yaptığı muameleyi gördükten sonra bırakın geceleri dışarı çıkma isteğini gündüzleri çok kalabalık ortamlarda bile bulunmak istemedik. Çevreden duyduğumuz yaşanmışlıklar bizi ilk üç ay gibi bir süre dışarıdan mahrum etti. Tabi ki Kırgız Türkü arkadaşlarımız ile çıktığımızda çok sorun olmuyordu. İlk iki üç ay bu yüzden dışarı ile çok bağlantımız olmadı. Daha sonra Kırgızistan'da görülmeyen son 20 ve 30 yılın soğukları da bizim dönemimize denk geldiği için çok gezmeye fırsatımız olmadı.
Bunları göz önünde bulundurursak bizim Kırgızistan'ı istediğimiz gibi dolaşıp keşfetmeye başlama dönemimiz ilkbaharın ilk ayları denilebilir. Mart-Nisan. Bu aylarda yaptığımız gezilerde tabi ki rüşvete talebine maruz kaldık.(Çay parası adı altında) Fakat ya kaçtık ya da cinganlık edip vermedik. Ta ki Kazakistan gitmeye karar verinceye kadar. Sınıra girdiğimiz zaman Kırgızistan'dan çıkış yaparken bir sorun yaşamadık. Fakat Kazakistan'a girerken polislerle uğraşmak zorunda kaldık. Bir kaç soru sorduğum ve yardım ettikleri için para koparmak isteyen mi dersiniz, pasaport sana ait değil diyen mi dersiniz. Uzun ve sıkıntılı bir tartışmadan sonra buradan da paçayı kurtarmıştık. Kazakistan Almatı'da rüşvet konusunda hiç bir sorun yaşamadık.
Gel gelelim rüşvet vermek zorunda kaldığımız  ikinci  Kazakistan macerasına. Sınıra geldiğimizde bu seferde Kırgızistan'dan çıkış yaparken sorun yaşadık. Vizemizin bittiğini ve turist olarak giriş yapamayacağımızı söyleyen Kırgız polisi sadece bizim ile uğraşmak için kendi kulübesine gelen giriş yolunu kapatarak insanları diğer taraftaki memurlara yönlendirdi. Uzun süren bir tartışma sonrasında vermek zorunda kaldık. Çünkü hem misafirliğe gidiyorduk hemde taksi bekliyordu. On lira gibi bir ücret ödedik. Eğer pasaportunuz dahi yoksa ellerine verebileceğiniz bir 50 liranız olsun rahatlıkla giriş çıkış yapabilirsiniz.
Esen kalın.